Veelgestelde vragen

Aardgas is een fossiele brandstof. Bij het verbranden van aardgas komt CO2 vrij. Sinds ongeveer 1850 stoten wij zoveel CO2 uit, dat de gemiddelde temperatuur op aarde op dit moment snel stijgt. Deze opwarming zorgt voor veranderingen in het klimaat. Deze veranderingen hebben grote gevolgen voor mensen, dieren en planten overal ter wereld. Om de opwarming van de aarde tegen te gaan moeten we CO2 besparen. In het Parijs Klimaatakkoord zijn hierover afspraken gemaakt. Elk land onderzoekt hoe ze het makkelijkst en snelst CO2 kunnen besparen.
Eén van de belangrijke stappen in de aanpak van Nederland is het verduurzamen van woningen. Maar liefst 95 procent van de 7,7 miljoen huishoudens in Nederland gebruikt aardgas voor verwarming, warm water en om op te koken. Al die woningen bij elkaar zorgen voor een flinke CO2-uitstoot: wel 13 procent van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. Stoppen met het gebruik van aardgas zorgt dus voor een flinke afname van onze CO2-uitstoot. En hoe minder CO2 in de lucht, hoe beter dat is voor het klimaat.

In 2019 werd 13% van de totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland veroorzaakt door de gebouwde omgeving (woningen, scholen, bedrijven, buurthuizen, enz.). De andere sectoren die broeikasgassen uitstoten zijn de industrie (30%), elektriciteitsopwekking (23%), mobiliteit (19%) en landbouw (15%). Bron: CBS.

De energietransitie is een grote uitdaging waar we als heel Nederland voor staan. In het Klimaatakkoord is afgesproken om de CO2-uitstoot in 2030 met 49% te minderen vergeleken met 1990. In 2050 moet de uitstoot met 95% afgenomen zijn. Voor de gebouwde omgeving betekent dit dat we voor 2050 van volledig van het aardgas af moeten. Binnen de gebouwde omgeving vallen ruim 7 miljoen huizen en 1 miljoen gebouwen.

In de gemeente gebruikten we in 2019 ruim 15 miljoen m3 gas
(Bron: VNG).

Op dit moment kan de gemeente u niet verplichten om over te stappen op een aardgasvrije oplossing. In het klimaatakkoord is wel afgesproken dat iedereen in Nederland in 2050 zijn woning aardgasloos verwarmt. Momenteel wordt er gewerkt aan wetgeving om gemeenten aanwijsbevoegdheid te geven. Hiermee kunnen ze bepaalde wijken aanwijzen om per een bepaalde datum van het aardgas af te gaan. Het stuk ligt nu bij de tweede kamer. 
Status van het wetsvoorstel, zie: Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie op overheid.nl. 

Elke woningeigenaar mag zelf beslissen hoe en wanneer hij van het aardgas afgaat. Wel maken we als gemeente plannen voor hoe de verschillende gebieden van het aardgas af kúnnen. Daar betrekken we bewoners, maar ook woningbouwcorporaties, energieleveranciers enzovoorts bij. 

Het proces om alle woningen (en gebouwen) in onze gemeente in 2050 duurzaam te verwarmen verloopt in verschillende stappen:

• Visie: Eerst vormen we in de visie gasvrij Uithoorn een beeld van de mogelijkheden voor de verschillende wijken. Daarbij kijken we vooral op de wijken die als eerste van het aardgas af kunnen gaan. Dat zijn wijken waarvoor we denken dat er betrouwbare en betaalbare oplossingen mogelijk zijn. De ambitie is dat dit rond 2030 gebeurt. Voor de wijken die als eerste in aanmerking komen, wordt in de visie duidelijk op welke manier de woningen in die wijken zonder aardgas kunnen worden verwarmd. De mogelijkheden hangen onder andere af van de kosten van het alternatief en de wensen van de bewoners, de technische mogelijkheden in de buurt, de leeftijd en staat van de woningen,  en de aanwezigheid van (mogelijke) warmtebronnen. Voor zover dat kan, geven we ook een doorkijk naar 2050 en mogelijke alternatieven voor alle wijken. 
• In deze visie wordt duidelijk wat er kán en waar het logisch zou zijn om te starten. Er worden nog geen definitieve keuzes gemaakt. De visie gasvrij is geen blauwdruk maar een beginpunt voor het gesprek met de wijk. Het is een document dat minimaal iedere 5 jaar wordt aangepast .
• Wijkuitvoeringsplannen: Na het opstellen van de globale visie is het tijd om de wijk in te gaan, en daarbij hoort een wijkuitvoeringsplan. Aan de hand hiervan wordt een definitieve keuze gemaakt voor het warmtealternatief voor een wijk en het moment waarop het aardgas in de wijk wordt afgesloten. De gemeente stelt dit plan op in samenspraak met bewoners en andere stakeholders. Daarna kan het worden uitgevoerd.
• Na 5 jaar een nieuwe visie: Elke 5 jaar wordt een nieuwe visie opgesteld.
• Betrokkenheid bewoners: Bij elke stap past een andere manier van betrokkenheid, hieronder leest u per stap hoe dat er uitziet.
• Visie gasvrij Uithoorn: Bewoners worden geïnformeerd over het proces en gevraagd naar hun meningen en wensen. Alle meningen, wensen en zorgen verwerken wij in de visie. De visie moet in december 2021 klaar zijn en door de gemeenteraad worden vastgesteld. 
• Wijkuitvoeringsplannen: Deze worden echt in samenspraak met bewoners en andere betrokkenen opgesteld. Het is nog niet precies duidelijk hoe dit eruit zal zien, maar er zullen dus meer gesprekken en bijeenkomsten per wijk zijn. En als voor meerdere buurten dezelfde maatregelen nuttig zijn, zullen we per maatregel specifieke acties en gesprekken organiseren. (denk aan inkoopacties, maar ook voorlichting enzovoorts) We kunnen dus steeds gerichter aan de slag.
• Individueel: Uiteindelijk beslist u als woningeigenaar zelf wat u doet, voor huurwoningen beslist de eigenaar van de woning.  

De resultaten van het bewonersonderzoek zijn voor de gemeente een bron van informatie. Het onderzoek is niet representatief, maar geeft wel een indruk van wat er leeft en speelt in de gemeente ten aanzien van aardgasvrij wonen. Het geeft de gemeente inzicht hoe bekend het thema is, of mensen al bezig zijn met het energiezuiniger maken van hun woning/gebouw en op welke onderwerpen vragen en zorgen zijn. De uitkomsten worden gebruikt om de communicatie en de aanpak van de gemeente over dit onderwerp verder invulling te geven. 

Uit de enquête en de eerste informatiebijeenkomst over dit onderwerp kwam naar voren dat er onder sommige inwoners al draagvlak is voor aardgasvrij wonen, maar dat veel bewoners nog veel mitsen en maren zien, bijvoorbeeld: 

• Zorgen over kosten, betaalbaarheid;
• Bewoners willen zelf kunnen kiezen;
• Twijfel over waarom het nodig is;
• Twijfel over (beschikbaarheid) duurzame alternatieven.

We herkennen en erkennen deze zorgen. We houden daar in de aanpak ook rekening mee. Het uitgangspunt is dat er voor iedereen een betrouwbaar en betaalbaar alternatief moet komen. 
De gemeente zet zich op dit moment vooral in om het onderwerp bekender te maken, uit te leggen waarom dit nodig is en het organiseren van activiteiten om inwoners te helpen hun woning stapsgewijs te verduurzamen. Bijvoorbeeld door het inzetten van energiecoaches en bespaaracties. 

Nee, een burgerberaad is op dit moment geen onderdeel van het participatieproces. Tijdens het maken van de wijkuitvoeringsplannen worden afspraken gemaakt met woningeigenaren, huurders en verhuurders om te bepalen hoe de wijk het beste van het aardgas kan. Op welke manier dat straks gebeurt, is nog niet bepaald.

We werken samen met veel verschillende partijen: met de bewoners, de eigenaren, omliggende gemeenten woningbouwcorporaties, netbeheerders enzovoorts. Daarnaast werken we in een groot regionaal verband aan de afstemming over grote bovenregionale warmtebronnen.

Tijdens het maken van de wijkuitvoeringsplannen worden afspraken gemaakt met woningeigenaren, huurders en (particuliere) verhuurders om te bepalen hoe de wijk het beste van het aardgas kan. Het is nu nog niet duidelijk hoe we dat precies doen, maar helder is dat we met al deze partijen in gesprek gaan. 

Tijdens het maken van de wijkuitvoeringsplannen worden afspraken gemaakt met woningeigenaren, huurders en verhuurders om te bepalen hoe de wijk het beste van het aardgas kan. Het is nu nog niet duidelijk hoe we dat precies doen, maar helder is dat we met al deze partijen in gesprek gaan. 

Niet alleen huizen worden aardgasvrij, maar ook bedrijven en industrie. Grotere bedrijven (industrie, maar bijvoorbeeld ook de glastuinbouw) volgen daarbij een eigen route volgens het klimaatakkoord. Dat betekent dat we ook met bedrijven in gesprek gaan. Bedrijven die in de woonwijken liggen, worden als deel van die wijk betrokken. De bedrijventerreinen vormen hun eigen gebied en krijgen hun eigen aanpak in het vervolgtraject. 

Er lopen verschillende initiatieven in de gemeente, voor meer informatie kunt u kijken op uithoorndoetduurzaam. 

Het belangrijkste is dat u zoveel mogelijk energie bespaart. Zo kunt u zorgen dat u nu al minder gas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Welk alternatief voor aardgas er in uw wijk ook komt, een beter geïsoleerde (en geventileerde) woning bespaart al snel geld en is ook meestal comfortabeler en gezonder. Als huiseigenaar kunt u maatregelen nemen door uw dak, vloer en muren te isoleren, HR+++ glas in uw ramen te zetten en zonnepanelen te installeren. 

U kunt op veel verschillende manieren advies krijgen over wat bij uw huis past. 
Er is veel informatie te vinden op het Regionaal Energieloket. Daar kunt u bijvoorbeeld met de huisscan zien welke stappen voor uw woning het meest logisch zijn om te nemen. U kunt ook met uw vragen bij hen terecht en zij beschikken ook over adviseurs die u kunt inhuren. 
U kunt ook zelf een onafhankelijke adviseur langs laten komen om te kijken wat er in uw huis allemaal nog moet/kan gebeuren voor u van het gas af kunt, of welke eerste stap u kunt zetten om uw woning te verduurzamen.

Ook kunt u als uw gasfornuis aan vervanging toe is alvast gaan koken op inductie (hieropgewekt.nl). Het is comfortabel en veilig. U heeft meestal een extra groep nodig in uw meterkast. 
Ook kunt u kleinere energiebesparingsmaatregelen nemen zoals het plaatsen van tochtstrips of het aanbrengen van radiatorfolie. Als u dat wilt kunnen onze energiecoaches u hierover gratis adviseren. Een energiecoach is een deskundige vrijwilliger die de inwoners van Uithoorn en De Kwakel tips geeft over energiebesparing in een één-op-één gesprek aan huis. De energiecoach maakt u wegwijs in allerlei energie-gerelateerde vraagstukken. 

Er zijn verschillende alternatieven voor aardgas: 

• Warmtenetten: dat zijn netwerken van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dat warme water, afkomstig van een warmtebron in de buurt, kan worden gebruikt om huizen te verwarmen. In huis heb u dan vloerverwarming en/of wandverwarming, of radiatoren. Lees er meer over op hieropgewekt.nl. 
• Elektrische oplossingen: u kunt uw huis ook met elektrische apparaten verwarmen. U gebruikt dan bijna in alle gevallen een warmtepomp. Die verwarmt uw huis als een soort “omgekeerde koelkast”. In huis heeft u dan meestal vloerverwarming en/of wandverwarming. Lees meer informatie over de warmtepomp op het Regionaal Energieloket.
• Groengas: dat is gas dat wordt geproduceerd door de vergisting van mest of andere afvalproducten en heeft dezelfde kwaliteit als aardgas. In een woning werkt groengas exact hetzelfde als aardgas voor verwarmen en koken, het enige verschil is dat de herkomst van het gas duurzaam is. Groengas is maar beperkt beschikbaar in Nederland en er is niet genoeg om alle huizen mee te verwarmen. Groengas biedt vooral potentie voor woningen waar geen andere oplossingen mogelijk zijn, zoals monumentale panden. Lees meer over groengas op hieropgewekt.nl.  

Het is nog niet bekend welke techniek in welke wijken toegepast gaat worden. Uiterlijk eind 2021 moet iedere gemeente een visie opgesteld hebben waarin de te nemen stappen tot 2030 staan om woningen en gebouwen voor te bereiden op alternatieven voor aardgas. 
Voor de wijken die als eerste in aanmerking komen, wordt in de visie duidelijk welke alternatieven voor aardgas daar zijn. De keuze hangt onder andere af van de technische mogelijkheden in de buurt, de kosten en de wensen van de bewoners. 
Voor zover dat kan, geven we ook een doorkijk naar de planning voor 2050 en mogelijke alternatieven voor alle wijken. Als de visie eind 2021 klaar is weten we in grote lijnen op welke manier en in welke volgorde gemeente gasvrij kunnen maken. En dan weten we welke vervangers voor aardgas mogelijk zijn voor grote delen van de gemeente. Vanuit deze visie worden de plannen verder uitgewerkt.

Als basis wordt uitgegaan van de wijkindeling zoals het CBS die gebruikt. Maar voor de transitievisie warmte kijken we verder naar een logische indeling van gebieden. Dat heeft bijvoorbeeld met bouwjaren van woningen en het type woningen te maken. 

Het is nog niet bekend welke wijken als eerste in aanmerking komen. Uiterlijk eind 2021 moet iedere gemeente een visie opgesteld hebben waarin de te nemen stappen tot 2030 staan om woningen en gebouwen voor het bereiden op alternatieven voor aardgas. Voor zover dat kan, geven we ook een doorkijk naar de planning voor 2050 en mogelijke alternatieven voor alle wijken. Als de visie eind 2021 klaar is weten we in grote lijnen op welke manier en in welke volgorde gemeente gasvrij kunnen maken. Vanuit deze visie worden de plannen verder uitgewerkt.

De isolatiewaarde van een woning heeft invloed op de toepasbaarheid van een warmteoplossing. Voor een warmtepomp of warmtenet met een lage temperatuur is het nodig dat een woning  heel goed geïsoleerd is. Warmtenetten met hogere temperaturen of duurzame gassen kunnen ook in woningen met een minder goede isolatie toegepast worden. In alle gevallen geldt dat een hogere isolatiewaarde beter is. Een hogere isolatiewaarde betekent dat er minder energie nodig is en dat de woning ook gemakkelijker verwarmd kan worden. Hiermee wordt weer bespaard op de energiekosten.  

Ja, alle nieuwe woningen worden aardgasvrij gebouwd.

Ja, door het hele land worden proeftuinen georganiseerd om te leren hoe we van het aardgas gaan. Meer informatie over deze proefwijken zijn te vinden op: aardgasvrijewijken.nl. 

De kosten zijn sterk afhankelijk van uw situatie. Het maakt verschil of uw huis goed is geïsoleerd of niet. Ook maakt het uit welk alternatief voor verwarmen met aardgas in uw buurt beschikbaar komt. Op hier opgewekt.nl is meer over de alternatieven, de kosten en wie betaalt te lezen. Er staan ook enkele voorbeelden. 

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat we stap voor stap van het aardgas af gaan. Het uitgangspunt is dat dit voor bewoners zoveel mogelijk woonlastenneutraal gebeurd. Dat betekent dat u als bewoner per maand niet meer gaat betalen voor de woonlasten dan dat u nu doet. 
Het is de bedoeling dat de investering in verduurzaming betaald kan worden uit de opbrengst van een lagere energierekening. Er worden steeds meer manieren ontwikkeld om het voor iedereen mogelijk te maken om deze investering te kunnen financieren, zoals bijvoorbeeld leningen die niet aan personen gebonden zijn, maar aan het gebouw en die volledig gedekt worden door de besparing die het oplevert. Meer over mogelijke financiering kunt u lezen op het Regionaal Energieloket.

Dit hangt af van uw situatie. Het is altijd goed om te onderzoeken of er alternatieven zijn voor uw woning. Vaak kunt u nu nog de cv-ketel ‘gewoon’ vervangen, al dan niet door een hybride-cv ketel (een combinatie tussen een cv-ketel en een warmtepomp). Soms is een warmtepomp wél al een geschikt alternatief. Dat hangt vooral van uw woning af.

Het belangrijkste is dat u ervoor zorgt dat u energie bespaart. Zo kunt u zorgen dat u nu al minder gas nodig heeft voor verwarming door te isoleren. Ook kunt u als uw gasfornuis aan vervanging toe is alvast gaan koken op inductie. Het is comfortabel en veilig. 
U kunt meer informatie vinden op RegionaalEnergieloket.nl en op MilieuCentraal.nl. 

Er zijn verschillende subsidies en financieringsmogelijkheden beschikbaar. Een overzicht van alle regelingen vindt u op Regionaal Energieloket.nl of op Energiesubsidiewijzer.nl. 

Er kunnen verschillende soorten warmtebronnen gebruikt worden voor warmtenetten. Voorbeelden zijn restwarmte uit de industrie, restwarmte uit datacenters, geothermie, warmte uit oppervlaktewater en warmte uit rioolwater.

De kosten voor een warmtenet zijn van veel factoren afhankelijk. Enkele factoren die positief werken op de haalbaarheid en betaalbaarheid van warmtenetten zijn:

• Een groter aantal woningen en bedrijven die aangesloten worden;
• Een kleine afstand tot de warmtebron, waardoor er minder leidingverliezen zijn;
• Een lagere kostprijs voor de productie van warmte, bijvoorbeeld door het gebruik van restwarmte van de industrie;
• Het uitgangspunt is en blijft dat het alternatief voor aardgas betaalbaar/ woonlastenneutraal moet zijn. 

Duurzame gassen zijn potentiële vervangers van aardgas. Er is niet veel groen gas beschikbaar, waardoor het niet mogelijk is om alle huizen te verwarmen met groen gas.

Duurzame gassen zijn potentiële vervangers van aardgas. Waterstof is een duurzaam gas als dit duurzaam is geproduceerd. Een voordeel is dat de huidige aardgasleidingen mogelijk gebruikt kunnen worden voor het transporteren van waterstof. Een nadeel van waterstof is dat het geen grondstof is en het eerst geproduceerd moet worden. Op dit moment is waterstof niet op grote schaal beschikbaar. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft aangegeven dat waterstof mogelijk pas vanaf 2040 op grotere schaal beschikbaar komt. Het is de verwachting dat een groot deel van het waterstof dan vooral door de industrie gebruikt zal worden. Het is nog onzeker of en zo ja, hoeveel waterstof er beschikbaar komt voor de verwarming van woningen en gebouwen. Dit zal niet voldoende zijn om het aardgas volledig te vervangen door waterstof. 

Groengas en waterstof kunnen theoretisch gebruik maken van het bestaande gasnet. Maar het is onwaarschijnlijk dat dit op grote schaal toegepast kan worden (zie eerdere antwoorden). Indien er andere alternatieven gerealiseerd worden, zoals warmtepompen en warmtenetten, zal het gasnet niet meer gebruikt worden.

Ja. Een warmtepomp verbruikt geen aardgas maar elektriciteit. Zeker als die elektriciteit duurzaam wordt geproduceerd, helpt een warmtepomp  mee om de CO2-uitstoot fors te verminderen. Ook met een hybride warmtepomp die nog deels aardgas verbruikt, kan veel CO2 bespaard worden. Een ander voordeel van een warmtepomp is dat de temperatuur in huis redelijk constant blijft. Bij een warmtepomp die gebruik maakt van warmte uit de bodem kan er zelfs ook energiezuinig gekoeld worden.
Een warmtepomp heeft ook nadelen. Een warmtepomp heeft een hoge aanschafprijs en neemt meer ruimte in beslag dan een cv-ketel. Daarnaast moet een woning goed geïsoleerd zijn om een warmtepomp toe te kunnen passen. Bij een hybride warmtepomp hoeft een woning minder goed geïsoleerd te zijn, maar ook dan heeft een betere isolatie de voorkeur. meer informatie hierover kunt u vinden op MilieuCentraal.nl.

Eén van de mogelijke alternatieven voor aardgas is een warmtepomp. Een warmtepomp verbruikt elektriciteit in plaats van gas. Inzetten op warmtepompen brengt uitdagingen met zich mee. Op dit moment is het elektriciteitsnet nog niet overal in Nederland geschikt voor grootschalige inzet van warmtepompen. Daarom is het ook belangrijk dat de gemeente de planning van de grootschalige aanpak afstemt met de netbeheerders. Ook dat gebeurt bij het opstellen van de visie gasvrij Uithoorn.

Uw tapwater (de kraan in de keuken of badkamer) wordt nu in de meeste gevallen met behulp van aardgas of stadsverwarming op temperatuur gebracht. Met de komst van aardgasvrije alternatieven kan tapwater verwarmd worden met behulp van elektriciteit (bijvoorbeeld een (hybride) warmtepomp of boiler), duurzaam gas of stadsverwarming.

In de regio zijn aanvragen voor vergunningen gedaan voor het onderzoeken van de potentie van geothermie. Dit betekent dat er in de toekomst proefboringen plaats zullen vinden om potentiële geothermiebronnen te zoeken. Voor deze eerste visie zullen de uitkomsten hiervan niet op tijd zijn, maar in een volgende versie zullen deze zeker betrokken kunnen worden. 
In regionaal verband wordt ook onderzocht wat er mogelijk is en hoe dat zinvol kan worden toegepast. 

Voor de warmtetransitie is meer duurzame stroom nodig, onder andere voor warmtepompen. Met behulp van kernenergie kan elektriciteit opgewekt worden. Kernenergie heeft nagenoeg geen CO2 uitstoot,  maar kent wel nadelen, met name de kosten, de veiligheid en het afval. Of kernenergie wenselijk is en waar dat dan moet worden opgewekt is een landelijke discussie.
De afvalwarmte kan in theorie worden gebruikt voor een warmtenet. In de praktijk is dat lastig, aangezien centrales omwille van de veiligheid juist ver van dichtbevolkte gebieden worden gebouwd. Transport van warmte over grote afstanden is duur en bovendien gaat daarbij veel warmte verloren. Het is niet waarschijnlijk dat dit binnen afzienbare tijd voor Uithoorn een relevante warmtebron zal worden. 

Nu is de uitvoering van de  warmtetransitie nog niet opgenomen in de begroting. Op het moment dat de visie vastgesteld wordt in de gemeenteraad, wordt meteen geld gereserveerd voor de komende jaren om aan de slag te gaan met de transitie.