Zienswijze van de gemeente regeling gevelisolatie

Geachte minister Harbers,

Momenteel bereidt u samen met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de ‘Regeling gevelisolatie Schiphol 2023’ voor. U heeft hiertoe besloten om vooruitlopend op de verdere uitwerking van de programmatische aanpak van geluid alvast een eerste stap te zetten om zo aan de woningen waar de geluidbelasting het hoogst is, gevelisolatie aan te kunnen bieden. 

Namens de gemeente Uithoorn maken wij graag van de gelegenheid gebruik om op de regeling te reageren. Voor een groot deel van onze inwoners is het acceptabele geluidsniveau door het starten en landen van vliegtuigen op Schiphol al geruime tijd overschreden. Dagelijks ervaren onze inwoners dat ramen en deuren gesloten moeten blijven om de geluidsoverlast van vliegverkeer buiten te houden. Voor niet-geïsoleerde huizen geldt dat zelfs mét gesloten ramen en deuren het geluid van overkomende vliegtuigen doordringt in de woon- en slaapkamers. Gezien deze ernstige situatie zijn wij verbaasd om in de regeling te lezen dat onze gemeente niet is meegenomen.

Afwegingskader

Op 10 december 2021 is de Tweede Kamer geïnformeerd dat er binnen de kaders van de Luchtvaartnota versneld wordt gewerkt aan een programmatische aanpak van het thema geluid voor Schiphol, om stappen te zetten in het terugdringen van geluidhinder van de luchtvaart. Dit gebeurt vanuit het belang van de gezondheid van omwonenden en om bij te dragen aan het versterken van de brede leefomgevingskwaliteit in de omgeving van Schiphol. Het kabinet vindt het van belang om snel te starten met de verbetering van de leefomgevingskwaliteit van de omwonenden.

Visie Uithoorn

De gemeente Uithoorn omarmt uw voornemen om tot een verbetering van de leefomgevingskwaliteit van omwonenden te komen. Wij zijn van mening dat de enige maatregel die tot een werkelijke verbetering van onze leefomgeving leidt, de krimp van het aantal vluchten op Schiphol is. Andere maatregelen die echt tot verbetering voor Uithoorn en de Kwakel kunnen leiden, zorgen voornamelijk voor verschuiving van het probleem. 

Wij zien dat voor een deel van onze inwoners de geluidsoverlast van Schiphol tot veel stress leidt. Zij vinden nauwelijks rust, ook omdat de geluidsoverlast in onze gemeente de laatste jaren vroeger begint en langer doorgaat. Dit schaadt tevens de nachtrust, vooral van onze kinderen. Het aanbieden van isolatie kan hierin verlichting geven. Let wel, isolatie alléén is niet afdoende, omdat dit uiteraard alleen de situatie binnen verbetert en ramen en deuren gesloten moeten blijven.

Isolatie in relatie tot gemeente Uithoorn

Gezien deze ernstige situatie in een deel van onze gemeente verbaast het ons zeer om in de regeling te lezen dat Uithoorn en De Kwakel niet worden meegenomen. Te meer omdat diverse signalen, onder andere vanuit het Rijk, er op wezen dat de situatie in onze gemeente dusdanig is dat een aanbod via de isolatieregeling op zijn plaats zou zijn.

In uw beantwoording van de zeven vragen uit het Integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK) staat onder het kopje ‘wie is betrokken’ benoemd dat voorafgaand aan de internetconsultatie onder andere met de gemeente Uithoorn is gesproken. Over de regeling was het enige inhoudelijke gesprek voor de internetconsultatie medio 2022. Toen stond de opzet van de regeling nog aan het begin en ging het voornamelijk over de aanpak. Wel gaf dit ons een verwachting dat Uithoorn mee zou worden genomen in de regeling. Een logische verwachting omdat ook de heer Van Geel in zijn rapport ‘Schiphol vernieuwd verbinden’ van december 2020 heeft geconstateerd dat Uithoorn zwaar ondervertegenwoordigd was in de isolatie rondes. 
Voor het rapport van Van Geel heeft To70 een rapport opgesteld ‘Nieuwbouw en isolatie rondom Schiphol in relatie tot geluidsbelasting’, gericht aan de ORS, dd 7 april 2020. Onderstaande figuur komt uit dit rapport (pag. 6).

Afbeelding: Figuur 3: Indicatie van aantallen niet-geïsoleerde woningen binnen 58 dB(A) Ldn realisatiecontouren 2015-2019 met een bouwjaar voor 2005 en de aantallen geïsoleerde woningen

Van Geel concludeert op pagina 32 dat er sprake is van een ‘mismatch’: ‘Bij de ontwikkeling van de luchthaven Schiphol zijn in het verleden isolatieprogramma’s toegepast: GIS1, 2 en 3. Het laatste is uitgevoerd naar aanleiding van de aanleg van de Polderbaan in 2003. Daarna is nooit op basis van de feitelijke ontwikkeling van het verkeersbeeld een nieuw maatregelenpakket opgesteld. Zo is er in die jaren een substantiële toename van het volume geweest, waarvan de groei naar 500.000 vluchten een significante stijging van het gebruik van de secundaire banen heeft opgeleverd. In de praktijk is gebleken dat het vliegverkeer in de praktijk thans anders afgewikkeld wordt dan in 2002 is voorspeld.’

Ook in uw derde Voortgangsbrief van december 2022 aan de Tweede Kamer is een expliciete verwijzing naar isolatie als een van de grondmaatregelen, met de toelichting op het rapport Quickscan Zuidoosthoek. Daarbij wordt gesteld dat de isolatieregeling naar verwachting ook toepasbaar zal zijn op de Zuidoosthoek (pag. 8).
‘Het ministerie zal de verschillende oplossingsrichtingen bestuderen op haalbaarheid, toepasbaarheid en uitvoerbaarheid. Met betrekking tot maatregelen op de grond wordt er, zoals eerder in deze voortgangsbrief toegelicht, reeds gewerkt aan een isolatieregeling. Naar verwachting is deze regeling ook toepasbaar op de Zuidoosthoek.’

Gezien deze signalen en bovendien het feit dat Uithoorn in de vorige isolatierondes niet is meegenomen en van de omliggende gemeenten veruit het grootste aantal niet-geïsoleerde woningen binnen de 58lden telt, zijn wij van mening dat woningen in Uithoorn onderdeel moeten zijn van de voorgestelde isolatieregeling. 

Jaargemiddelden versus LMax

Daarnaast willen wij u er op wijzen dat met het uitsluitend hanteren van jaargemiddelden per etmaal de werkelijke hinder enorm wordt onderschat, zeker bij een gebruik zoals bij de Aalsmeerbaan het geval is. De Aalsmeerbaan kent namelijk een grote bandbreedte aan gebruik. Een voorbeeld: afgelopen oktober is de Aalsmeerbaan de hele maand vrijwel dagelijks ingezet voor starts, met LMax van 80dB en hoger onder de routes, wekenlang tot wel 300 per dag met een zeer zware avondpiek.
Deze maand januari wordt er tot nu toe door harde westen en noordenwind nauwelijks gestart op de Aalsmeerbaan. Door dergelijke periodes met elkaar te middelen (en ook de nachtsluiting), wordt een veel te rooskleurig beeld geschapen en wordt de ernstige geluidhinder en slaapverstoring tijdens de periode dat de baan wel wordt ingezet enorm onderschat. Het hanteren van een jaargemiddelde over het etmaal als maat voor hinder is derhalve niet geschikt voor een baan die zeer afwisselend wordt ingezet. Het is noodzakelijk om onder de uitvliegroutes van de Aalsmeerbaan ook  LMax mee te nemen als maat voor hinder voor de periode van 7.00 tot 23.00 uur. 

Vragen naar aanleiding van de voorgestelde regeling

Aanvullend hebben wij nog  een aantal vragen over de inhoud van de voorgestelde regeling:

• Waarom gaat de regeling uit van 60lden? De 58lden is de gangbare contour voor geluidsbelasting. Dit geeft ook de contour aan van de bouwbeperkingen wegens geluidbelasting en zou in die redenering passend zijn.
• Waarom gaat de regeling uit van 440.000 vluchten terwijl het nog onduidelijk is in hoeverre en op welke termijn dit aantal vliegbewegingen gerealiseerd wordt? Betekent dit dat als de 440.000 vliegbewegingen niet binnen afzienbare tijd bereikt zijn, de isolatie alsnog aan de bewoners binnen de 500.000 contour worden aangeboden?
• De afweging ten aanzien van de hinder van de overvliegende vliegtuigen ontbreekt. Wat betekent dit voor de hinder van omwonenden? En welke maximale hoeveelheid hinder adviseert de GGD?
• Hoe past de isolatieregeling in een systematiek van individuele bescherming? Welke basisleefkwaliteit hanteert de rijksoverheid als norm (normstelling), voldoet de leefsituatie van omwonenden hier ook inderdaad aan (monitoring)?

Wij zien in de regeling een eerste stap naar een verbetering van de leefomgeving. Hoewel isolatie in onze optiek niet afdoende is, kan het voor de zwaarst belaste woningen verlichting geven. Wij zijn van mening dat de regeling dan ook aan een deel van onze inwoners aangeboden zou moeten worden. 
Graag gaan wij hierover verder met u in gesprek.

Hoogachtend, mede namens de Raadswerkgroep Schiphol

Ferry Hoekstra                     
Wethouder Schipholzaken