Zienswijze van de gemeente op de Balanced approach procedure

Geachte minister Harbers,

Momenteel werkt u met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan de ‘Balanced Approach procedure Schiphol’. Deze procedure moet worden doorlopen wanneer een EU-lidstaat een geluid gerelateerde exploitatiebeperking wil doorvoeren op een luchthaven met meer dan 50.000 vliegtuigbewegingen per jaar. Een consultatie is hier onderdeel van. 

De gemeente Uithoorn is deelnemer in de BRS en in die hoedanigheid onderschrijven wij de BRS reactie op de gepresenteerde inventarisatie en genoemde maatregelen; ook wij zijn blij met uw voornemen tot krimp en zien de omschreven aanpak als een goede tussenstap naar een brede verbetering van de leefkwaliteit voor onze inwoners. Echter, gezien de buitengewoon grote impact van Schiphol op onze gemeente en inwoners, reageren wij bij deze ook aanvullend op de BRS. Onze aanvulling heeft met name te maken met de onevenredige belasting van de Aalsmeerbaan en daarmee van onze inwoners. Ons standpunt is dat deze scheefgroei hersteld moet worden! 

Aanleiding

In de zomer van 2022 heeft het kabinet een besluit genomen over de toekomst van Schiphol. Met dit besluit wil het kabinet een nieuwe balans vinden tussen het belang van een internationale luchthaven voor de verbinding van Nederland met de rest van de wereld en de kwaliteit van de leefomgeving rondom de luchthaven. Krimp van het aantal vluchtbewegingen van Schiphol is onderdeel van het besluit. 

Situatie gemeente Uithoorn

Schiphol heeft een grote impact op onze gemeente. Gelegen onder de rook van Schiphol ervaren onze inwoners niet alleen de lusten maar ook de lasten. Voor een groot deel van onze inwoners is het acceptabele geluidsniveau door het starten en landen van vliegtuigen op Schiphol al geruime tijd overschreden. De gemeente Uithoorn heeft als standpunt  dat iedere maatregel en ontwikkeling met betrekking tot Schiphol moet leiden tot herstel van de verstoorde balans tussen Schiphol en haar omgeving, ónze leefomgeving! Wij zijn dan ook erg blij met uw voornemen tot krimp en steunen de voorgenomen stappen tot daadwerkelijke uitvoering hiervan. De gemeenteraad van Uithoorn heeft al in het voorjaar van 2021 een motie aangenomen dat krimp de enige mogelijkheid is als het Rijk écht werk wil maken van het terugdringen van de hinder. Gelegen onder de route van de Aalsmeerbaan hebben onze inwoners met lede ogen aan moeten zien hoe de groei van Schiphol in de afgelopen jaren tot een enorme én onevenredige overbelasting voor de gemeente Uithoorn heeft geleid. Concreet resulteerde de groei van het aantal vluchten op de Aalsmeerbaan tot minder rustmomenten gedurende de dag en verlengde piekmomenten van overlast in de vroege ochtend en avond. Ook is de overlast toegenomen door het relatief grote aantal vliegtuigen dat laag over onze gemeente vliegt. Ondanks de erkenning hiervan en toegezegde maatregelen ervaren onze inwoners geen verbetering van de situatie. De coronaperiode bracht tijdelijke rust, maar nu de luchtvaart weer groeit naar het oude niveau zijn zorgen over de leefkwaliteit en gezondheid van onze inwoners weer aan de orde van de dag. 

Herstel van scheefgroei

Doorlopend wordt door diverse partijen (de heren Alders en Van Geel, de ORS, BRS, Schiphol, LVNL en uw eigen ministerie) de situatie in de Zuidoosthoek erkend als overbelast en wordt gesteld dat passende maatregelen noodzakelijk zijn. Ondanks het feit dat de Aalsmeerbaan een secundaire baan is, neemt het aantal vliegbewegingen fors toe. Bijvoorbeeld door verschuiving van vluchten vanaf de Kaagbaan. Dit blijkt ook uit de beoordeling van de handhavingspunten in de experimenteerregeling (realiteit voldoet niet aan de normen) en de nadeelcompensatie. Deze schreefgroei dient hersteld te worden en het gebruik van de Aalsmeerbaan moet drastisch omlaag. 

Jaartal	Totaal aantal vliegbewegingen	Starts
2008	450.000	starts Kaagbaan: 101.288 starts Aalsmeerbaan: 38.239
2013	440.000	starts Kaagbaan: 74.890 starts Aalsmeerbaan: 36.789
2019	497.642	starts Kaagbaan: 79.325 starts Aalsmeerbaan: 62.575

Op basis van bovenstaande cijfers is duidelijk te zien dat de groei van het aantal vliegbewegingen overwegend op de Aalsmeerbaan terecht is gekomen. Gezien de dichtbijgelegen en dichtbevolkte gebieden onder de Aalsmeerbaan moet het gebruik juist beperkt worden (het principe van een secundaire baan). Bij krimp naar 440.000 verwachten wij een navenante krimp op de Aalsmeerbaan om de scheefgroei te herstellen. In de Balanced approach study Schiphol Airport Final report (pag. 50) zien wij dat het aantal starts op de Aalsmeerbaan maar zeer beperkt vermindert. Op basis van het aantal vluchten in 2019 en de gepresenteerde cijfers in de Balanced Approach Study, concluderen wij het volgende: 

	2019 (totaal 497.642)	Baseline (totaal 500.000)	Bij 440.000 en 32.000 nacht	Bij 440.000 en 29.000 nacht
Starts Aalsmeerbaan	62.575	63.158	51.431	51.736
Landingen Aalsmeerbaan	31.158	28.901	23.985	24.121

*Cijfers uit rapport ‘Balanced approach study Schiphol Airport’ zijn in bovenstaande tabel samengevoegd met de Kwartaalrapportage Q4 2019

Uit deze tabel blijkt: 

• Op basis van het baseline scenario met 500.000 vluchten is het aantal start vanaf de Aalsmeerbaan groter dan in 2019. Dat is zorgelijk omdat 2019 door velen al het ‘rampjaar’ wordt genoemd wegens het grote aantal vluchten en overlast.
• Bij een krimp naar 440.000 vluchten, waaronder 32.000 nachtvluchten, gaan er minder vluchten over de Aalsmeerbaan dan bij 29.000 nachtvluchten. De gemeente Uithoorn vraagt al geruime tijd aandacht om bij vermindering van nachtvluchten ervoor te waken dat deze vluchten niet terechtkomen op de zwaarbelaste (secundaire) Aalsmeerbaan (niet aan de randen van de dag, noch overdag). Het verschil lijkt misschien een kleine toename, maar als een aanzienlijke krimp noodzakelijk is, is ook een kleine toename al te veel. 
• In vergelijking met de vorige situatie van 440.000 vluchten in 2013, is de voorgestelde vermindering  nauwelijks een herstel van de scheefgroei te noemen.

Wij zijn blij met uw voornemen tot krimp en ondersteunen de aanpak die daarvoor nodig is. Wij zien het als een tussenstap naar een brede verbetering van de leefkwaliteit voor onze inwoners. Alles in ogenschouw nemend, hopen we dat u uiteindelijk kiest voor een maatregelenpakket dat resulteert in zoveel mogelijk overlastreductie voor de inwoners van de gemeente Uithoorn omdat zij de afgelopen jaren onevenredig zwaar zijn getroffen door de groei van Schiphol.  

Hoogachtend, 
Burgemeester en wethouders van Uithoorn, 
De secretaris, M.C. Wegewijs 
De burgemeester, P.J. Heiliegers