Reactie op uitvoeringsplan hinderreductie Schiphol

Geachte heren Benschop en Van Dorst,

In juli 2019 gaf minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) u de opdracht om, samen met andere partijen uit de sector en de omgeving, een uitvoeringsplan hinderreductie op te stellen. In het Regeerakkoord is voor de luchtvaart afgesproken dat het Kabinet de beperking van de hinder vooropstelt en de focus wordt gelegd op hinderbeperking in plaats van het aantal vliegbewegingen. Net als de minister ziet ook de gemeente Uithoorn dat er noodzakelijke stappen moeten worden gezet om te komen tot betere leefomgeving en luchtkwaliteit. In maart van dit jaar heeft u via de website www.minderhinder.nl uw uitvoeringsplan ter consultatie aangeboden. Tevens hebben uw medewerkers en uzelf op meerdere wijzen uitleg en toelichting gegeven, waarvoor onze dank.

Als een van de meest directe buren van Schiphol ervaart de gemeente Uithoorn dat de leefbaarheid voor haar inwoners sterk onder druk staat. De gemeenteraad heeft naar aanleiding van een uitgebreide consultatie onder inwoners en ondernemers van Uithoorn en De Kwakel, in oktober 2019, dit gevoel als volgt verwoord: ‘Genoeg is genoeg’. De hinder moet minder, dat is de basis voor onze reactie op elk plan of initiatief omtrent de luchtvaart. Dat vinden wij in eerste instantie uw verantwoordelijkheid, maar hebben hier ook eigen ideeën over. We maken dan ook graag van de mogelijkheid gebruik om via deze weg te reageren op het hinderreductieplan. Daarnaast onderschrijven wij als een van de aangesloten gemeenten de reactie van de BRS.

Maatregelen

Vooraf willen wij stellen dat het voor Uithoorn en De Kwakel niet aanvaardbaar is dat de afspraken over het gebruik van secundaire en primaire banen al geruime tijd geen gestand worden gedaan. De Aalsmeerbaan wordt nu onterecht gebruikt als ware het een primaire baan. Het recht zetten van deze scheefgroei is een belangrijk punt. Wij zijn dan ook positief gestemd over de maatregelen die deze afspraak onderschrijven en tot minder gebruik van de Aalsmeerbaan leiden en hopen dat dit kan leiden tot een herstel van vertrouwen bij onze inwoners. 

Tevens maken wij nadrukkelijk onderscheid in de maatregelen uit uw huidige pakket en de toekomstige maatregelen die zijn gekoppeld aan een voorwaardelijke groei. Het minderhinder pakket is door u meermaals expliciet losgekoppeld van mogelijke groei. Wij zijn hier uiteraard blij mee in het licht van ons standpunt dat eerste oude afspraken moeten worden nagekomen. Voor ons is dat ook een onderschrijving van het feit dat er in de huidige situatie al een aanzienlijke vermindering van hinder noodzakelijk is, zeker in de zuidoosthoek.

In onze reactie vragen wij specifiek aandacht voor de volgende onderwerpen:

• Maatregelen voor minder hinder van startende vliegtuigen;
• De bocht bij Uithoorn (waypoint) en Onderzoek optimalisatie startroute bij Uithoorn en De Kwakel;
• Startprocedures NADP1 versus NADP2;
• Belasting van secundaire banen (piekbelasting en rustmomenten);
• Monitoren en handhaven;
• Fasering van maatregelen.

Maatregelen voor minder hinder van startende vliegtuigen

Het valt ons op dat de meeste maatregelen dalende vliegtuigen betreft. Uithoorn ondervindt echter vooral hinder van startende vliegtuigen, daar zien wij weinig maatregelen voor. Wij zien ook daar graag maatregelen voor.

De bocht bij Uithoorn (waypoint) en Onderzoek optimalisatie startroute bij Uithoorn en de Kwakel 

Het College van Advies van de ORS heeft al in 2015 besloten een onderzoek te gelasten naar de verlegging (of eigenlijk teruglegging naar het oude punt) van waypoint EH037 ten noorden van Uithoorn.  Daarnaast is in die periode aan het licht gekomen dat de zuidelijke uitvliegroutes van de Aalsmeerbaan in de praktijk opgeschoven zijn richting de woonkern van Uithoorn. Ook ten aanzien van die routes is de vraag geagendeerd of de ligging van deze bundel uitvliegroutes vanuit het oogpunt van hinder teruggelegd c.q. geoptimaliseerd kan worden. Door meerdere oorzaken is dit onderzoek eerder uitgesteld. 

Wij zijn blij dat beide maatregelen opgenomen zijn in het minderhinderpakket. Uiteraard zijn wij voorstander van maatregelen waardoor een aanzienlijk aantal van onze inwoners minder hinder ondervindt van vliegtuigen. Bij de besprekingen in de ORS werkgroep over de teruglegging van het waypoint heeft het ons zeer teleurgesteld dat deze teruglegging onder de huidige veiligheidsnormen waarschijnlijk niet meer mogelijk is. Wij hopen op een alternatieve oplossing om de hinder te verminderen. 
Hierbij willen wij wel opmerken dat de hinder binnen de gehele zuidoosthoek groot is en wij er daarom voor pleiten dat waar verschuiving binnen dit zwaarbelaste gebied optreedt dat gecompenseerd wordt voor de gemeente die door de verschuiving meer hinder krijgt, ook al is dat minimaal.  

Startprocedures NADP1 versus NADP2

Sinds 2014 maakt het startende vliegverkeer op Schiphol gebruik van de startprocedure NAPD2. Op verzoek van onder andere omwonenden en het Regioforum van de Omgevingsraad Schiphol (ORS), waar ook Uithoorn deel van uitmaakt, is door de sector bekeken of de eerder gebruikte startprocedure NADP1 weer de voorkeur zou moeten krijgen met als doel minder hinder voor de (directe) omgeving. Hier ligt aan ten grondslag dat het geluidsniveau, en dus de geluidsbelasting, voor de gebieden direct onder de startroute, gunstiger is bij NADP1 dan bij de NADP2. De sector beschouwt het onderzoek naar de maatregel om NADP1 (opnieuw) te introduceren echter als afgerond omdat NADP2 in andere gebieden minder hinder op zou leveren. Wel realiseert de sector zich dat “de gebruikte startprocedure NADP2 op enkele plaatsen recht onder de vliegroutes dicht bij de luchthaven juist meer geluid veroorzaakt.” De gemeente Uithoorn is dan ook van mening dat de herintroductie van de NADP1 startprocedure opnieuw onderzocht moet worden, om juist de zwaarst gehinderde gebieden te ontzien. We krijgen hiervoor ook steun van enkele Tweede Kamerleden, bewonersorganisaties en buurgemeenten. Tijdens de bijeenkomst op 16 september jl. waar u de Uithoornse Raad informeerde over de ‘minder hinder’ website, gaf de heer Van Dorst aan dat de sector overweegt het onderzoek naar bovenstaande startroute te (her)openen. Wij dringen er op aan om hierbij de vraag mee te nemen, of de vermindering van de hinder die NADP2 oplevert in andere gebieden niet louter theoretisch is, op basis van gemiddeld geluid per jaar. Hoe is in die gebieden de hinderbeleving? Wellicht is de kortere blootstelling aan geluid door de hogere snelheid van de vliegtuigen wel te gunstig beoordeeld ten opzichte van het hogere piekgeluid door lagere vlieghoogtes. De gemeente Uithoorn ziet de heroverweging van de maatregel met vertrouwen tegemoet en wordt graag tijdig geïnformeerd over de uitkomst. 

Belasting secundaire banen (piekbelasting en rustmomenten)

Gelegen dicht bij de Aalsmeerbaan is Uithoorn een van de meest belaste gemeenten door Schiphol. Dat is opmerkelijk, aangezien de Aalsmeerbaan een secundaire baan is. De afgelopen jaren is de geluidsoverlast in de zuidoosthoek buitenproportioneel toegenomen door het groeiend aantal starts vanaf de Aalsmeerbaan. De grens aan overlast die mensen kunnen verdragen is al lange tijd geleden bereikt. Zoals hierboven geschetst moet de geluidsoverlast daarom substantieel minder worden. Tevens is het noodzakelijk voor onze inwoners om meer rustmomenten te hebben, het is nooit stil; van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat is er overlast. We vragen uw prioriteit voor maatregelen die hier verandering in brengen en zien graag garanties van Schiphol en de LVNL dat de hinder in de zuidoosthoek minder wordt.

Monitoren en handhaven

Op de ‘minder hinder’ website wordt een groot aantal maatregelen opgesomd die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de leefbaarheid in de regio. Onduidelijk is echter hoe het totaalpakket zal uitpakken en hoe Schiphol en LVNL de (gerealiseerde) maatregelen gaan monitoren en screenen op mogelijk ongewenste effecten voor Uithoorn en haar buurgemeenten. Wij vragen om een goede monitoring en de inrichting van een transparant proces voor eventuele herstelmaatregelen. Daarbij dient wat ons betreft aandacht te zijn voor meten als monitoringsinstrument en moeten duidelijke afspraken met het ministerie worden gemaakt over handhaving. En dat niet alleen. In de afweging op basis van veiligheid, efficiency en milieu (VEM) voor luchtverkeersleiders moet wat ons betreft de L van Leefbaarheid een extra toetsingscriterium worden.

Fasering

Een aandachtspunt is de fasering; wij vragen ons af hoe en wanneer de maatregelen uitgevoerd worden. Sommige maatregelen worden al uitgevoerd, andere zijn nog in onderzoek. Wij hebben de laatste jaren gezien dat ondanks de extra belasting van de secundaire banen, ook inwoners uit andere gebieden meer klagen. Fasering is daarom een belangrijke afweging. Het minder gebruik van de secundaire banen is een afspraak die eerder al door alle partijen is onderschreven. Nog langer hiermee wachten voedt het wantrouwen wat er bij de bevolking al heerst. Het combineren van deze maatregel met bijvoorbeeld het hoger aanvliegen kan leiden tot een pakket waarbij iedereen er tegelijk beter van wordt. Het eerst verbeteren van de gebieden onder de primaire banen leidt ons inziens tot het creëren van een extra weerstand bij het implementeren van vermindering van de secundaire banen. 

Tot slot

“We beseffen nu pas wat ons ontnomen is”. Dit citaat over de stilte tijdens de coronacrisis staat symbool voor de gevoelens van bewoners van gemeente Uithoorn toen er, als gevolg van de coronacrisis, minder gevlogen werd. Wij benadrukken dat Schiphol belangrijk is voor de economie en werkgelegenheid, maar terug naar hoe het was voor de coronacrisis, is voor Uithoorn ondenkbaar. De voorgestelde maatregelen geven, samen met de ontwerp-Luchtvaartnota, diverse aanknopingspunten om de leefbaarheid in Uithoorn te verbeteren en een evenwichtige balans tussen Schiphol en de leefomgeving te vinden. We hopen dat u, ook na afronding van deze consultatie, in gesprek met ons blijft zodat de verstoorde balans tussen de luchthaven en haar omgeving zoveel mogelijk hersteld wordt. 

Hoogachtend,
Burgemeester en wethouders van Uithoorn,
de loco secretaris, mevr. drs. M.C. Wegewijs
de burgemeester, dhr. P.J. Heiliegers